هرامتحان یا کتبی یا شفاهی ازسوالات مختلفی تشکیل شده است. یکی ازراه های طبقه بندی این سوالات این است که آن ها را با توجه به نوع جوابی که ازشاگردان انتظار داریم مرتب می کنم حالا باید بدانیم که سوال چی است؟

سوال : به معنی پرسش ویا آنچه که ازشاگرد پرسیده میشود. 

 انواع سوال ها

1-       سوال های بازپاسخ:

سوالی است که خودشاگرد باید جواب آن را تهیه کند.

2-       سوال بسته پاسخ (انتخابی یا عینی):

سوالی است که پاسخ های زیادی به آن پیشنهاد می شود وشاگرد باید یک ازآن ها را انتخاب کند.

3-       سوال انشائی:

سوالی است که شاگردباید یک جواب طولانی برای آن تهیه کند.( یک پاراگراف،یک صفحه یا چند صفحه).

4-       سوال کوتاه جواب:

سوالی که شاگرد باید یک جواب کوتاه برای آن تهیه کند( یک کلمه، چندکلمه ، یک جمله).

5-       سوال های چند گزینه ای:

درین نوع سوال ها جواب صحی همراه باچند جواب دیگربه شاگردان ارائیه میشود که باید جواب درست راازمیان آن ها انتخاب کند. مثلاً اگردریک صنف اکثریت شاگردان نمره کم بگیرند معلم در درجه اول کدام یک از عوامل زیرا راباید بررسی کند.

الف: میزان هوش واستعداد شاگردان.

ب: مشکلات خانواده گی

ج: روش تدریس خود

د: عدم تمایل شاگردان به یادگیری.

6-       سوال های کامل کردنی:

درین سوال ها بصورت جمله ای دوره می شود که کلمه یا عبارتی درآن خالی است که باید به وسیله شاگردتکمیل شود. مانند خانه بدون کتاب مانند جسم بدون روح است.

7-       سوال جورکردنی:

درین نوع سوال ها چند سوال دربرابر چند جواب قرارمی گیرد. شاگردباید تعین کند که کدام جواب متعلق به کدام سوال است.

مثال: معنای لغات سمت راست رادربین کلمه های سمت چپ پیدا کنیدوشماره آن را داخل قوس جلوهرلغت بنویسید.

صاحب: یار،هم صحبت

خیرالناس: بهترین مردم

معراج: بالا رفتن

آل: خاندان.

8-       سوال های صحیح وغلط:

درین نوع سوال ها یک جمله یا عبارت به شاگردان داده میشود که باید مشخص کنند درست است یا غلط.

مثال: مهم ترین هدف امتحان طبقه بندی شاگردان است.

طریق تهیه جدول طرح امتحان:

یک امتحان برای آن که روائی داشته باشد باید به اساس هدف های پرورشی ومحتوای درسی تهیه شود. هدف ازتهیه طرح امتحان این است که اطمینان حاصل شود که اولاً امتحان کامل است ثانیاً اهمیت و ضریب بیشتری به برخی ازقسمت های که تفاوتی با قسمت های دیگرندارد نمی دهد. قسمت های ازمحتوا وجود دارد که طرح سوال ازآن ها آسانترازقسمت های دیگراست. اگرمعلم جدول طرح امتحان نداشته باشد ممکن است سوالات بیشترازقسمت های آسان کتاب تهیه کند وقسمت های دیگرکتاب کاملاً فراموش گردد. خلاصه اینکه طرح جدول امتحان به معلم اجازه میدهد تاتعداد سوالات مناسب را بااهمیت فصول وهدف ها مطرح کندوسازد.

سوال: اگرمعلم طرح امتحان را ازقبل تهیه نکند امکان مشاهده کدام یک ازحالات زیربیشترخواهد بود؟    

الف: زیادی سوال ها درباره مطالب کم اهمیت.

ب: ساختن سوال درباره هدف های متوسط.

ج: طرح سوالات نامناسب.

جواب الف درست است زیرا نداشتن طرح امتحان موجب میشود تاتعداد زیاد سوال درباره مطالب کم اهمیت نوشته شود. زیرانوشتن سوال ازین گونه مطالب آسانتراست.

طرح امتحان را دانشمندان بنام های جدول طرح امتحان ،جدول بودجه بندی وجدول تخصیص یا جدول مشخصات امتحان یاد میکنند.

 شیوه استفاده جدول طرح امتحان:

درآغازشاید مشاهد این جدول برای شما مشکل به نظررسد اما بااندکی دقت وتوجه می توانید مفاهیم آن را به خوبی درک کنید وده ها جدول نظیرآن را با طرح سوالات خانه پری نمائید. مادرین بحث کوشش می نمائیم تا این جدول را درقدم نخست دردو مرحله مورد تحلیل قراردهیم تابرای همه استادان گرامی آسان باشد ودراجرای آن به مشکلات مواجه نگردد.

یکی ازطرق بسیار ساده برای تهیه قسمت اول جدول طرح امتحان این است که معلم قسمت های مختلف کتاب را طبقه بندی نماید.

طورمثال: اگرکتابی را که معلم تدریس میکند شامل 4 فصل باشد اولاً یک خط افقی را ترسیم میکند درزیرهمین خط فصل ها کتاب به اعداد رومی مشخص میسازد.

قرارشکل

محتوا (قسمت های مختلف کتاب)

IV      III      II      I

محتوای که باید درامتحان گنجانیده شود معلم آن را به چهارقسمت مساوی ویا اصلی تقسیم میکند. بعداً معلم برای هرقسمت آن ضریبی را مشخص می سازد وتعین این ضریب به قضاوت معلم بستگی دارد.

فصل های کتاب

IV           III          II         I

10%     40%     30%     20%

 زیرا معلم میداند که کدام قسمت ازکتاب دارای چی اهمیتی برای شاگردان است فلهذا تعین ضریب را معلم مشخص میکند طوریکه دربالا مشاهده نمودیم معلم برای فصل اول کتاب 20 فیصد به فصل دوم کتاب 30 فیصد به فصل سوم 40 فیصد وبه فصل چهارم 10 فیصد ارزش قایل شده است وبرای آن ضریب تعین کرده است.

حالا اگرمعلم ازداخل همین کتاب 50 سوال طرح نماید چند سوال راازفصل اول چند سوال راازفصل دوم، چندسوال ازفصل سوم وچند سوال ازفصل چهارم خواهد ساخت؟

جواب خیلی ساده است با اندک توجه میتوانیم درساختن سوالات ازآن پیروی نمائیم ودرتعین قضاوت دچارمشکلات نشویم. اگرمجموع سوالات ما 50 سوال باشد ومعلم درفصل اول 20 فیصد اهمیت قایل شده است فلهذا چند سوال مربوط به فصل اول میشود.